Działania Towarzystwa Kultury Polskiej Zakarpacia im. Gniewy Wołosiewicz w roku 2020

Rok 2020 dobiega końca. Trudny to był okres dla nas wszystkich z powodu epidemii Covid-19: nie mogliśmy zrealizować wszystkie plany i zadania uwzględniając zawieszenie spotkań publicznych. Szczególnie przykro było dlatego, że w tym roku obchodziliśmy 25-lecie naszego Towarzystwa i planowaliśmy przeprowadzić kilka interesujących imprez.

W tym roku realizowaliśmy projekt „CZYTAMY PO POLSKU”, finansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach zadania publicznego dotyczącego pomocy Polonii i Polakom za granicą przy wsparciu przez Stowarzyszenie „WSPÓLNOTA POLSKA”.

Program projektu był skierowany na kontynuowanie i pogłębienie promocji kultury oraz języka polskiego na wielokulturowym Zakarpaciu, uwzględniając posiadanie przez TKPZ jedynej w obwodzie Zakarpackim biblioteki literatury w jezyku polskim. Planowano przeprowadzenie imprez z udziałem członków TKPZ oraz młodzieży szkolnej.

Adresatami projektu byli członkowie TKPZ pragnący pogłębić wiedzę języka ojczystego i uczestnicy imprez kulturalnych i literackich przeprowadzanych przez TKPZ oraz uczniowie Ogólnokształcącej Szkóły Średniej nr 5 I – III st. z pogłębioną nauką języków obcych, z nauką języka polskiego jako drugiego obcego.

Zakładane cele projektu:

  • promocja kultury oraz języka polskiego w obwodzie Zakarpackim;
  • przygotowanie językowe kandydatów na wyższe studia w RP na bazie biblioteki literatury polskiej;
  • pogłębienie wiedzy w zakresie historii Polski;
  • wychowanie patriotyczne młodzieży pochodzenia polskiego, zachowanie języka i tradycji polskich.

Na bazie biblioteki TKPZ w warunkach kwarantanny przeprowadzały się spotkania indywidualne, w tym konsultacje językowe i w zakresie historii Polski z wykorzystaniem odpowiedniej literatury. Młodzież szkolna w wieku młodszym miała możliwość uzupełniać wiedzę w zakresie języka polskiego wykorzystując gry planszowe, które są w bibliotece w dostatniej ilości.

W marcu do Dnia kobiet przeprowadziliśmy spotkanie historyczno-literackie „Polki, które zadziwiły świat”. Uczestnicy imprezy przesłuchali interesujące prelekcje o Marii Skłodowskiej-Curie i Janinie Lewandowskiej – jedynej kobiecie, zamordowanej w Katyniu wraz z tysiącami polskich oficerów. Podczas prezentacji wykorzystywano zasoby techniczne, które posiada Towarzystwo, w trakcie przygotowania imprezy zaś – książki z biblioteki TKPZ.

W listopadzie udało sie nam, z dotrzymaniem wymog kwarantanny, przeprowadzić zaplanowaną jeszcze na kwiecień prezentację do 100-lecia urodzin Karola Wojtyły „Wielki Polak. Święty Jan Paweł II patronem 2020 roku” w ramach naszego kilkuletniego projektu „Ścieżyny duchowe”, autorką i koordynatorką którego jest nasza koleżanka P. Helena Kuczinka. Podczas prezentacji uczestnicy obejrzeli krótki film o Papieżu, usłyszeli opowiedż P. Teresy Proć o spotkaniu ze Św. Janem Pawłem II podczas jego wizyty do Lwowa.

W warunkach kwarantanny aktywnie komunikowaliśmy w internetowym czacie TKPZ: uczestnicy dzielili się interesującą informacją w zakresie historii Polski oraz informacjami o ważnych wydarzeniach w życiu współczesnej Polski.

Wracając do spraw organizacyjnych: mieliśmy kłopót z opłatą wynajmu lokalu w 2020 roku, lecz dzięki dofinansowaniu działalności statutowej na podstawie Umowy zawartej pomiędzy SWP a TKPZ im. Gniewy Wołosiewicz i dotacji ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (KPRM), udało się nam utrzymać siedzibę i zachować bibliotekę literatury w języku polskim.

Składamy serdeczne podziękowania dla Stowarzyszenia „WSPÓLNOTA POLSKA” i KPRM za wsparcie finansowe i umożliwienie kontynuowania naszej działalności na rzecz działań podtrzymujących tożsamość narodową.

Obecnie pracujemy nad planowaniem naszych działań w roku 2021.

Krzyż Pamiętny

2014 rok. 100 lat po rozpoczęciu strasznej Światowej wojny. Towarzystwo Kultury Polskiej Zakarpacia im. Gniewy Wołosiewicz postanowiło złożyć hołd Polakom, którzy zginęli od ran w wojskowym szpitalu w okresie I Wojny Światowej i zostali pochowani na cmentarzu wojskowym. Postawiliśmy skromny krzyż dębowy i corocznie w listopadzie przynosimy kwiaty i zapalamy znicze przy Krzyżu Pamiętnym.

Zakarpacie – region wielokulturowy, więc leżą na tym cmentarzu wszyscy – Rusini, Węgrzy, Czesi, Rosjanie… Wśród nich i nasi rodacy. Musimy pamiętać o nich – Polakach, którzy polegli i są pochowani daleko od Ojczyzny. Święć, Panie, nad ich duszami.

Współpraca z Konsulatem Generalnym RP we Lwowie

Od samego początku istnienia naszej organizacji podtrzymujemy owocną współpracę z Konsulatem Generalnym RP we Lwowie. Przyjazd polskich dyplomatów do Użgorodu zawsze jest ważnym wydarzeniem dla polskiej wspólnoty na Zakarpaciu. Wysoce doceniamy pomoc i wsparcie ze strony Konsulatu Generalnego, dzięki którym realizujemy interesujące projekty i podtrzymujemy żywe więzie z Polską. 

Zdjęcia zrobione podczas wizyty Konsula Generalnego RP we Lwowie Elizy Dzwonkiewicz oraz Pani Konsul Małgorzaty Siekerzyńskiej i Pana Konsula Tomasza Kowala, Kierownika Referatu ds. Polityczno-Ekonomicznych.

Składamy serdeczne podziękowania za wsparcie naszej działalności statutowej i okazanie zrozumienia dla naszych problemów i pomoc w ich rozstrzygnięciu.

Program Polskie Powroty

Program Polskie Powroty –  program umożliwia wyróżniającym się polskim naukowcom powrót do kraju i podjęcie przez nich zatrudnienia w polskich uczelniach, instytutach naukowo-badawczych. Program stwarza powracającym naukowcom optymalne warunki prowadzenia w Polsce badań naukowych lub prac rozwojowych na światowym poziomie. Środki uzyskane w ramach Polskich Powrotów zapewniają wynagrodzenie dla Powracającego Naukowca a także umożliwiają stworzenie grupy projektowej (zespołu badawczego), możliwe jest także uzyskanie grantu startowego na prowadzenie badań podstawowych, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki. 

Termin składania wniosków mija 31 marca 2020.

Więcej informacji znajduje się pod linkiem https://nawa.gov.pl/nawa/aktualnosci/polskie-powroty-zapraszamy-do-skladania-wnioskow

Program im. Stanisława Ulama – program pozwala na przyjazdy do Polski zarówno uznanych, jak i obiecujących naukowców, posiadających co najmniej stopień naukowy doktora, którzy wzmocnią potencjał naukowy polskich jednostek i włączą się w prowadzone w nich aktywności naukowe, przede wszystkim projekty badawcze i dydaktykę. W ramach programu możliwe jest zaproszenie do polskich instytucji nauki i szkolnictwa wyższego naukowców reprezentujących wszystkie dziedziny nauki i pochodzących z różnych krajów na świecie. Uczelnie oraz instytuty naukowe oraz badawcze mogą zaprosić do Polski specjalistów z priorytetowych dla nich dziedzin, którzy w znaczący sposób rozwiną prowadzone przez daną instytucję badania naukowe, wzmocnią dydaktykę, czy też wesprą instytucję w przygotowywaniu aplikacji o prestiżowe granty.

Termin składania wniosków mija 15 kwietnia 2020.

Więcej informacji znajduje się pod linkiem https://nawa.gov.pl/naukowcy/program-im-ulama

Obchody Narodowego Święta Niepodległości w 2019 roku

Często wspominamy, jak uroczyście obchodzono w ubiegłym roku w Użgorodzie 100. rocznicę odzyskania Niepodległości przez Polskę. Najpierw obchody w naszym Stowarzyszeniu, później uroczyste przyjęcie zorganizowane przez Konsulat Generalny we Lwowie w atrium Zakarpackiej Obwodowej Administracji Państwowej i w dniu następnym – przegląd filmów polskich w Galerii Ilko.

W tym roku było nieco skromniej, lecz również uroczyście i ciekawie. Zebraliśmy się 10 listopada w pomieszczeniu Obwodowego Akademicznego Teatru Lalek w centrum miasta. Gośćmi naszej imprezy byli Wicekonsul Konsulatu Generalnego RP we Lwowie P. Małgorzata Siekierzyńska, zastępca kierownika Urzędu d.s. narodowości i religii obwodowej administracji państwowej P. Natalia Szutanicz oraz zaproszeni przedstawiciele miejscowych organizacji pozarządowych. 

Po uroczystej części imprezy Teatr w drodze AGRADA z Polski (reż. i scenarzysta p. Grażyna Kaznowska) przedstawił spektakl ANNA WIKTORIA o niezapomnianej Annie German. 8 piosenek z repertuaru Anny German wykonała śpiewaczka z Krakowa p. Susanna Jara, która wraz z aktorkami p. Grażyną Kaznowską i p. Marianną Jarą wspaniale stworzyła atmosferę tych czasów, kiedy Anna German była znana i ulubiona na całym świecie. Byliśmy zauroczeni talentem młodej śpiewaczki i wzruszeni dramatyczną historią losu Anny German. Spektakl stał się prawdziwym prezentem w dniu świątecznym zarówno dla starszych uczestników imprezy, jak i dla tych najmłodszych. Jesteśmy wdzięczni naszym gościom z Polski – zespołowi Teatru w drodze AGRADA – za cudowny spektakl jako dar świąteczny dla wspólnoty polskiej Zakarpacia. 

Obchody Narodowego Święta Niepodległości odbyły się przy wsparciu Generalnego Konsulatu RP we Lwowie.

Dzień Niepodległości

Zapraszamy do udziału w obchodach Dnia Niepodległości 10 listopada o 15.00 w Teatrze Lalek (plac Teatralny). W ramach imprezy – kompozycja literacko-muzyczna (teatr z Polski).

Jesienne spotkanie literackie w naszej organizacji

25 października odbyło się spotkanie literackie: o ważnych wydarzeniach, ludziach i książkach z ubiegłego stulecia i tych współczesnych. 16 października minęła kolejna rocznica urodzin Gniewy Wołosiewicz – wybitnej Polki, pisarki, dziennikarki i działaczki polonijnej, imię której nosi nasze Stowarzyszenie.

Pierwsza część naszej imprezy nazywała się „Gniewa Wołosiewicz: pamiętamy, szanujemy, podziwiamy”. Wiceprezes TKPZ p. Ludmiła Fedorczuk opowiedziała o początkach naszej wirtualnej znajomości z Gniewą Wołosiewicz – od tego, jak w 2005 roku podczas obchodów 10-lecia TKPZ otrzymaliśmy w prezencie od znanej użhorodzkiej artystki p. Tetiany Romanowej piękny portret, narysowany przez nią podczas pobytu w Paryżu i osobistego zapoznania się z uroczą polską pisarką, dziennikarką i działaczką społeczną o niezwykłym losie – Panią Gniewą Wołosiewicz. Udostępniła nam do przeczytania książkę „Równolegle” autorstwa Gniewy i Kostka Wołosiewiczów. Później przeczytaliśmy tę książkę i na kolejnym spotkaniu naszego stowarzyszenia zdecydowaliśmy, że Towarzystwo będzie nosić imię Gniewy Wołosiewicz. W celu zrozumienia powodów takiej decyzji warto przeczytać sobie informację na głównej stronie www.tkpz.com.ua o tej niezwykłej kobiecie.

Druga część naszej imprezy dotyczyła ważnej nowości z dziedziny współczesnej literatury polskiej – przyznania literackiej Nagrody Nobla polskiej pisarce Oldze Tokarczuk. Nasza koleżanka p. Iryna Jaksmanyćka opowiedziała nam o tym ważnym wydarzeniu oraz twórczości Olgi Tokarczuk.

Podczas prezentacji wykorzystywano zasoby techniczne, uczestnicy zaś mogli obejrzeć zdjęcia ilustrujące przedstawione tematy.

Uczestnikami spotkania byli członkowie TKPZ im. Gniewy Wołosiewicz, w tym uczniowie punktu nauczania języka polskiego. Punkt jest uczestnikiem projektu „Biało-Czerwone ABC. Program rozwoju polskiej edukacji na Ukrainie”, projekt jest współfinansowany w ramach sprawowania opieki Senatu Rzeczypospolitej Polskiej nad Polonią i Polakami za granicą w 2019 r. za pośrednictwem Fundacji Wolność i Demokracja.

OBCHODY ŚWIĄT MAJOWYCH W TKPZ im. GNIEWY WOŁOSIEWICZ

18 maja rozmawialiśmy w trakcie tradycyjnego spotkania o świętach, które przypadają na: 

1 Maja – Dzień Pracy;  Rocznica wejścia Polski do Unii Europejskiej (15-lecie w UE);

2 Maja – Dzień Polonii i Polaków za granicą; Dzień Flafi RP;

3 Maja – Śwęto Narodowe Dzień Konstytucji 3 Maja;

9 Maja – Dzień Europy;

26 Maja – Dzień Matki.

Głównym celem tej imprezy było zapoznanie wszystkich uczestników z historią powstania i obchodów w Polsce Świąt Majowych oraz tradycjami powiązanymi z tymi świętami. 

Uczestnikami małej akademii byli członkowie TKPZ im. Gniewy Wołosiewicz, w tym uczniowie Polskiej szkoły Sobotnio-Niedzielnej im. ks. Józefa Tischnera i punktu nauczania języka polskiego. Punkt jest uczestnikiem projektu „Biało-Czerwone ABC. Program rozwoju polskiej edukacji na Ukrainie”, projekt jest współfinansowany w ramach sprawowania opieki Senatu Rzeczypospolitej Polskiej nad Polonią i Polakami za granicą w 2019 r. za pośrednictwem Fundacji Wolność i Demokracja.

Aktywny udział w przygotowaniu i przeprowadzeniu imprezy wzięła młodzież naszej placówki. Ciekawe referaty przygotowały Panie Maryna Drako, Jana Maszkaryneć, Irena Jaksmanyćka i Taisja Bojko. Pani Taisja recytowała piękny wiersz o niestrudzonej matczynej miłości „To matka” autorstwa Karola Wojtyły. Wiersz do Dnia Konstytucji recytował jeden z najmłodszych uczestników spotkania Nazar Płowajko.

Ważną częścią integralną naszego spotkania był występ naszego kolegi P. Jana Wikaluka o tradycjach muzycznych powiązanych z obchodami świąt w Polsce. Z dużym zainteresowaniem wysłuchaliśmy odpowiedź Pana Jana o Mieczysławie Foggu „Łączenie pokoleń”, z wykorzystaniem nagrań z własnego zbioru.

Najmłodsi uczestnicy byli zajęci rysowaniem na temat Dnia Konstytucji oraz polskimi edukacyjnymi grami planszowymi, które mamy w naszej bibliotece.

WSCHODNIA SZKOŁA LETNIA 2019

Wschodnia Szkoła Letnia (zał. 1991) organizowana jest od 1992 r. przez Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Gromadzi corocznie ok. 20 słuchaczy – młodych badaczy z różnych dziedzin nauk humanistycznych. Uczestnicy
Szkoły nie mogą pochodzić z Polski. Wykłady prowadzi zmieniająca się grupa wybitnych specjalistów, pochodzących głównie z Polski, Europy Zachodniej i Ameryki.
Na program Szkoły składają się: seria wykładów, seminaria (kilka tematów do wyboru), objazdy naukowe oraz prezentacje instytutów, bibliotek i archiwów.
Odbyły się dotychczas, w latach 1992-2018, dwadzieścia osiem sesji Szkoły. Wykładało łącznie prawie 100 profesorów,
ukończyło Szkołę z dyplomem absolwenta „Wschodniej Szkoły Letniej UW” ponad 650 słuchaczy z 17 krajów Europy Środkowej i Wschodniej, z 3 krajów Azji I Kaukazu oraz 6 krajów Zachodu.
Absolwenci kontynuują kariery w swych krajach, pełniąc często poważne funkcje w nauce (Litwa, Białoruś, Ukraina,
Rosja, Mołdawia, Słowacja, Czechy, Bułgaria, Szwecja), w archiwach i muzeach (Litwa, Ukraina), a także w organizacjach
pozarządowych (szczególnie Białoruś), służbie publicznej i polityce (Ukraina, Litwa) oraz w dyplomacji (Ukraina, Bułgaria,
Węgry) i mediach (Ukraina, Białoruś, Bułgaria).
Absolwentów i wykładowców gromadzi powołany w 2000 roku, podczas Pierwszego Zjazdu absolwentów i wykładowców Szkoły
w Warszawie – międzynarodowy Klub Wschodniej Szkoły Letniej. W 2002 roku odbył się w Brnie, zorganizowany przez czeskich
absolwentów, Drugi Zjazd absolwentów i wykładowców Szkoły. Trzeci miał miejsce w lipcu 2004 roku w Warszawie, Czwarty
odbył się w 2005 r. w Kownie, Piąty Zjazd miał miejsce w 2007 r. w Kijowie, zaś Szósty Zjazd odbył się w 2008 r. w Jaremczy. Siódmy Zjazd absolwentów i wykładowców Szkoły odbył się w Warszawie w 2010 r., Ósmy odbył się w 2013 r. w Pradze, a Dziewiąty
w 2015 r. w Warszawie, Dziesiąty w 2017 w Odessie, Jedenasty w czerwcu 2018 w Wilnie.
Dalsze informacje dotyczące Szkół z lat 1992-2018 – zob. www.studium.uw.edu.pl/szkoly

WSL-2019-A4-PL-1.pdf
Kwestionariusz-WSL-2019.doc